_JPG.jpg)
Duygular, Şema Terapi'de çok merkezi bir rol oynamaktadır. Çocukluk döneminde diğer insanlarla edindiğimiz deneyimler, birer yetişkin olarak duygu dünyamız üzerinde büyük bir etkiye sahiptirler. Örneğin, çocukluğunuzda eleştirilmeyi ve suçlanmayı deneyimlemişseniz , bir yetişkin olarak da kendinizi ,böyle bir geri bildirim almasanız da, suçlu ve yetersiz hissetmeniz muhtemelen daha kolay olacaktır. Bu nedenle, Şema Terapi'de hangi olumsuz duyguların problemleri oluşturduğunu ve bu duyguların nereden kaynaklandığını anlamak amaçlanan ilk aşamadır.
Problemli görülen duygular ve bunlarla ilgili olan durumlar, bir bireyin farklı farklı içsel yanlara, taraflara sahip olabileceği düşünüldüğünde daha iyi anlaşılabilir. Bu içsel yanlarımıza veya taraflarımıza '' Modlar ''diyoruz. Mod Terapisi, şema terapide kullanılan bir yöntemdir. Mod Terapisi'nde “duygu – düşünce – davranış” kalıplarımız olan modlarımızı fark etmek ve değiştirmek için çalışılır.
Çocuk, yetişkin ve uyum bozucu ebeveyn modları gibi farklı modlarımız bulunmaktadır. Uyumsuz ebeveyn modları, kişinin yakın ilişkilerini olumsuz etkileyebilir ve kişinin öz saygısını zedeleyebilir. Kişinin olumsuz düşünce ve duygusal reaksiyonlarına sebep olur. Bu modlar çocukluk çağı deneyimleriyle ortaya çıkabilir ve yetişkin döneminde de etkisini sürdürebilir. Cezalandırıcı ebeveyn modu da uyumsuz ebeveyn modlarından bir tanesidir.
Cezalandırıcı Ebeveyn modu, kişinin kendisini değersizleştirdiği hatta kendisinden nefret etmesine sebep olan kendi iç sesidir. Elbette kimse doğuştan itibaren kendisine karşı reddedici olmaz! Kendimize böyle yaklaşmayı bir yerlerden öğrendiğimiz için böyle olur. Bu iç sesler, ebeveynlerden veya yaşamdaki önemli diğer kişilerden öğrenilmiş veya işitilmiş sözlerden oluşur. Çocuklukta öğrenilmiş olan bu sözler, yetişkin hayatımızda iç sesimiz olmaya başlar. Çocuklukta öğrenilmiş olan bu sözleri, yetişkin hayatımızda bazı olaylar karşısında kendimize söyler halde buluruz kendimizi. Bazen hatalar karşısında, bazen ilişkilerde, bazen bizi üzen olaylar karşısında bu iç sesler bizi yönetmeye başlar.
Uyum Bozucu ebeveyn modu kavramı ebeveynleri içeriyor olmak zorunda değil, yaşamın bir yerlerinde başka önemli kişilerle yaşanan olaylar da sebep olabilmektedir. Örneğin, ilkokul çağında boyunun kısalığı ile ilgili kendisiyle alay edilmiş olan bir çocuğun, yaşam boyu boyundan utanç duyması ve bununla ilgili kendini eksik hissetmesi oldukça muhtemeldir. Cezalandırıcı Ebeveyn Modu'nda kişi, kendisinin cezalandırılmayı veya suçlanmayı hak ettiğini hisseder, değersizlik hisseder. Öz saygıları oldukça ince çizgidedir veya yoktur.
Şema terapinin amaçlarından biri bu modları kişiye fark ettirerek uyumlu olanlarla değişimini sağlamaktır. Bu modları tanımak ve anlamak, şema terapinin bir parçası olarak kişinin bu negatif kalıpları değiştirmesine yardımcı olabilir. Şemalarınızı ve modlarınızı fark etmek, anlamak kendinizi tanımak ve geliştirmek anlamına gelir.
BU MODDA OLDUĞUMUZU NASIL ANLARIZ?
Bu modun bazı çeşitli mesajları olabilmektedir. Çoğunlukla bu moda sahip kişilerde ''sevilmeye değer olmama duygusuna'' rastlanmaktadır. Bireylere, kendilerine ait ihtiyaçların var olduğunu hissettiren duygu, bu moda sahip kişilerin çoğunlukla hiç tanımadıkları bir duygudur.
Hatalar karşısında, kendinize çok yüklenip olumsuz bir tutum içine giriyorsanız,
Sevilmeye değer olmadığınızı düşünüyorsanız,
Kendinizi sık sık yargılıyorken buluyorsanız,
Kendinizi affedemiyorsanız,
''Cezalandırılmayı hak ediyorum'' gibi düşünceler yoğunsa,
Normalde keyif alınması gereken aktiviteler, eylemler sonrasında bir suçluluk hissediyorsanız veya pişmanlık duyuyorsanız,
Kusurlu olduğunuza dair yoğun inançlarınız varsa,
Gevşeme ve kendine ödül kavramları sizin için uzaksa,
Sizi seven ve sizi önemseyen insanlara karşı güvensizlik duyma veya gerçekçi gelmemesi, iyi niyetli yaklaşımlara karşı bile bir güvensizlik hissi
Ne kadar pozitif mesaj alırsanız alın bunların size ulaşamıyor olması, içselleştirememeniz
gibi örüntüler Cezalandırıcı Ebeveyn Modu'nda olduğunuzun sinyalleridir.
KLİNİK PSİKOLOG MELDA TOTİK
Yararlanılan Kaynaklar:
Mod Terapisi, Psikonet Yayınları
ความคิดเห็น